Prezentacje i streszczenia referatów
Piotr Andrusiewicz
Instytut Nauk o Informacji
Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie
Multiscreenig i shifting w procesie lektury za pomocą czytników ebooków
Referat jest próbą przeglądu dostępnych na rynku polskich księgarni internetowych metod sprzedaży i udostępniania e-książek. Na przykładzie praktyki wybranych księgarni internetowych opisane zostaną sposoby zakupów i wypożyczania e-książek oraz rozwiązania służące dostarczaniu e-booków na urządzenia końcowe, jakimi są z jednej strony „klasyczne” przeglądarki desktopowe, urządzenia mobilne (smartfony i tablety) oraz czytniki e-booków. Szczególna uwaga zostanie poświęcona rozwiązaniom, które wspierają zjawisko multiscreenigu i shiftingu, czyli rosnącego trendu (zwłaszcza wśród młodego pokolenia) do korzystania z wielu ekranów jednocześnie, w tym do rozpoczynania lektury na jednym urządzeniu i kontynuowania jej na innym. Rozwiązania takie wymagają specjalnych rozwiązań technologicznych z uwzględnieniem technologii chmurowych oraz procedur rozpoznawania i autoryzacji użytkowników. Problematyka zostanie ujęta z punktu widzenia użyteczności definiowanej jako sprawność, wydajność, efektywność i satysfakcja użytkownika, który oczekuje łatwego, szybkiego i „przezroczystego” procesu dostarczenia na urządzenie końcowe wybranego tytułu.
Słowa kluczowe: aplikacja mobilna, czytnik książek elektronicznych, dysk w chmurze, dysk wirtualny, e-book, e-publikacja, e-usługi, książka elektroniczna, księgarnia internetowa, multiscreening, rynek e-booków, shifting, synchronizacja
Marzena Błach
Biblioteka Główna
Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie
Alternatywne wydania przewodników po Krakowie: e-przewodniki
Aleksander Wallis pisząc o przewodnikach turystycznych porównał je do papierka lakmusowego. Przewodniki odzwierciedlają przemiany zachodzące w społeczeństwie (utrwalają obraz miast w określonych realiach, preferencje i oczekiwania odbiorców) nie tylko poprzez zawartość treściową. Zmiany te uwidaczniają się również w formie wydawniczej. Tradycyjne drukowane przewodniki po Krakowie mają bogatą literaturę. Zagadnieniem jeszcze nieopracowanym są e-przewodniki dostępne na rynku obok drukowanych baedekerów. Jak z perspektywy bibliologicznej opisywać e-przewodniki? Czy w bibliotekach jest miejsce dla tego typu publikacji?
Celem niniejszego referatu jest podjęcie próby stworzenia metodologii badań nad e-przewodnikami na przykładzie publikacji dotyczących Krakowa. Na potrzeby artykułu sporządzono bibliografię e-przewodników po Krakowie.
Słowa kluczowe: e-przewodniki, Kraków, przewodniki turystyczne
>> Prezentacja [PDF]: Marzena Błach – Alternatywne wydania przewodników… <<
Karolina Bohdanowicz
Tomasz Parkoła
Marcin Werla
Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe
W kierunku zwiększania dostępności zasobów udostępnianych przez polskie biblioteki cyfrowe – nowoczesne rozwiązania w systemie dLibra 6
Przy tworzeniu portali dostępnych publicznie w Internecie znaczenie mają nie tylko trendy i moda, ale również dostępność i użyteczność. Piękna, ale nieodpowiadająca potrzebom użytkowników strona nie będzie chętnie odwiedzana, co w efekcie zmniejszy jej znaczenie i wartość. W Polsce funkcjonuje obecnie ponad 130 serwisów WWW udostępniających zdigitalizowane obiekty dziedzictwa kulturowego, które zasilane są zasobami przez setki instytucji. Łącznie udostępniają one obecnie ponad 4 miliony obiektów cyfrowych, z których w skali roku korzystają dziesiątki milionów odwiedzających. System dLibra, utworzony przez Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe w 1999 roku, jest najpopularniejszym oprogramowaniem do tworzenia bibliotek cyfrowych w Polsce. Do piątej generacji systemu potrzeby użytkowników definiowane były najczęściej w oparciu o rozmowy z przedstawicielami instytucji wykorzystujących dLibrę. W pracach związanych z rozwojem najnowszej, szóstej generacji systemu nacisk położony został również na gromadzenie informacji o potrzebach bezpośrednio od czytelników.
W 2016 roku na portalu FBC przeprowadzone zostało badanie potrzeb użytkowników bibliotek cyfrowych, które jasno wskazało na kluczowe elementy wymagające zmian. Zmiany te zostały wprowadzone do 6 generacji systemu dLibra. Częścią tych zmian były prace związane ze znacznym zwiększeniem użyteczności i dostępności portalu WWW systemu dLibra. Decyzja taka została podjęta na podstawie potrzeb użytkowników oraz wymagań zawartych w obowiązującym już od 2012 roku rozporządzeniu w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności (KRI). Rozporządzenie to nakłada na podmioty realizujące zadania publiczne wymóg prezentacji zasobów informacji poprzez interfejsy spełniające międzynarodowe zalecenia WCAG 2.0 na poziomie AA.
W niniejszym referacie przedstawione zostaną kluczowe właściwości systemu dLibra 6 w zakresie dostępności interfejsu użytkownika portalu WWW, pozwalające twórcom bibliotek cyfrowych dostarczać treści cyfrowe zgodnie z zleceniami WCAG 2.0 na poziomie przewyższającym wymagania stawiane w KRI. Ponadto omówione zostanie to, w jaki sposób tak wysoki poziom dostępności przekłada się na pracę redaktorów biblioteki cyfrowej oraz dalsze plany PCSS w zakresie badań i zwiększania dostępności cyfrowych zasobów kultury.
Słowa kluczowe: dostępność, użyteczność, biblioteki cyfrowe, WCAG, Krajowe Ramy Interoperacyjności
>> Prezentacja [PDF]: Karolina Bohdanowicz, Tomasz Parkoła, Marcin Werla – W kierunku… <<
Monika Curyło
Biblioteka Wydziału Filologicznego
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Czytelnictwo e-booków w Polsce: stan obecny i perspektywy
Przedmiotem artykułu jest próba odpowiedzi na pytania dotyczące aktualnej sytuacji czytelnictwa e-booków w Polsce. Analiza rynku książek elektronicznych pozwala na prognozę rosnącego zainteresowania tą formą czytelnictwa, a co za tym idzie prognozę zmiany systemu wydawania literatury, jej dystrybucji czy form przechowywania. Zainteresowanie e-czytelnictwem przede wszystkim wśród ludzi młodych nie oznacza wyparcia literatury drukowanej przez elektroniczną, a raczej ich współistnienie i uzupełnienie. Znikające z przestrzeni domowej tradycyjne księgozbiory są zastępowane e-nośnikami pozwalającymi na kontakt z tekstem czytanym. Zmieniają się postawy społeczne wobec odbioru tekstów, czasu korzystania, sposobów pozyskiwania nowości, tworzenia się kręgów czytelniczych. Możliwość przekazywania aktualnej informacji o nieograniczonej objętości i w dowolnej formie wpływa również na świadomy wybór użytkownika i podniesienie kompetencji cyfrowych.
Słowa kluczowe: e-czytelnictwo, e-book, użytkownik e-booków, e-czytelnik, książka elektroniczna
>> Prezentacja [PDF]: Monika Curyło – Czytelnictwo e-booków… <<
Agnieszka Gałecka-Golec
Iwona Łojewska
Biblioteka Uniwersytecka w Białymstoku
Repozytorium Uniwersytetu w Białymstoku – jako narzędzie gromadzenia, upowszechniania i promowania dorobku uczelni
Świadomość korzyści wynikających z tworzenia i funkcjonowania otwartych zasobów nauki jest w Polsce coraz większa. Tendencja ta znajduje swoje odzwierciedlenie w dynamicznym wzroście liczby inicjatyw i publikacji dotyczących problematyki Open Access. Współczesny świat nauki wykorzystuje w tej chwili dwa najistotniejsze kanały otwartego prezentowania wyników badań: otwarte czasopisma (złota droga) lub w otwarte repozytoria (zielona droga).
Repozytorium Uniwersytetu w Białymstoku – RUB, jako pierwsze repozytorium instytucjonalne w naszym regionie, archiwizuje i upowszechnia w Internecie dorobek naukowy i dydaktyczny pracowników, doktorantów i studentów UwB. W referacie zostaną przedstawione początki repozytorium, cele, struktura, podstawy prawne oraz korzyści, jakie daje współtworzenie repozytorium instytucjonalnego, zarówno dla poszczególnych autorów, jak i całej uczelni. Zostaną zaprezentowane efekty umieszczania publikacji w RUB oraz statystyki użytkowania dokumentów po trzech latach funkcjonowania serwisu.
Słowa kluczowe: repozytorium instytucjonalne, komunikacja naukowa, otwarty dostęp do publikacji, zasób repozytorium
Michał Górski
Łukasz Tomkiewicz
Grzegorz Wajda
Biblioteka Główna
Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
Dokumenty polskojęzyczne w kolekcji eBooks and Texts serwisu Internet Archive
Internet Archive, ambitny projekt Brewstera Kahle’a, wydaje się być jednym z najciekawszych inicjatyw oddolnych, niezwiązanych bezpośrednio z finansowaniem rządowym. Chociaż to wieloformatowe archiwum znane jest w Polsce głównie z archiwizacji poprzednich wersji stron internetowych z całego świata, nie należy zapominać, że jego misją jest również gromadzenie e-booków i innych tekstów pisanych, plików dźwiękowych oraz wizualnych, a także dawnych wersji oprogramowania na różne platformy. Wśród petabajtów zarchiwizowanych danych znajduje się ponad 11 milionów różnych tekstów w wersji elektronicznej (dla porównania baza Federacji Bibliotek Cyfrowych rejestruje ponad 4 miliony obiektów cyfrowych), z czego ponad 10 mln w wolnym dostępie. W zasobach archiwum można znaleźć głównie teksty anglojęzyczne (ponad 8,6 mln obiektów), ale znajdują się tam również pozycje w większości znanych nam języków. Prawie sześciotysięczny zbiór reprezentują teksty polskojęzyczne.
Prezentacja ma na celu przybliżenie idei rozpowszechniania wiedzy w ramach projektu Internet Archive. Omówione zostaną dokumenty polskojęzyczne w kolekcji eBooks and Texts, jak również usługa Open Library wraz z platformą Bookserver, dzięki którym możliwe jest wypożyczanie elektronicznych wersji tekstów objętych prawami autorskimi.
Słowa kluczowe: Internet Archive, eBooks and Texts – dokumenty polskojęzyczne, Open Library
Michał Górski
Łukasz Tomkiewicz
Grzegorz Wajda
Biblioteka Główna
Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
Piractwo czy nieformalny obieg książek elektronicznych w Polsce? Próba charakterystyki
Zjawisko zwane popularnie piractwem budzi w ostatnich latach coraz większe zainteresowanie. Temat znany do niedawna tylko małemu gronu społeczeństwa polskiego nabrał wymiaru powszechnego na początku 2012 roku w związku z pracami rządu nad ratyfikowaniem porozumienia ACTA (Anti-Counterfeiting Trade Agreement – Umowa handlowa dotycząca zwalczania obrotu towarami podrabianymi). Aktywizacja sporej części Polaków pokazała, że problem nie jest zjawiskiem marginalnym. Nielegalny obieg dzieł kultury to także ważny element analizy rynku książki elektronicznej w Polsce, szczególnie w dobie wszechobecnego dostępu do Internetu. Mimo debat i prób rozwiązania problemu, wciąż wiele aspektów piractwa nie zostało nawet dokładnie opisanych. Tym bardziej warto przybliżyć zjawisko.
W referacie przedstawione zostaną pojęcia związane z tematyką piractwa, szczególnie w kontekście książek elektronicznych. Podjęta zostanie próba wyodrębnienia głównych czynników odpowiedzialnych za rozwój nielegalnego obiegu dzieł kultury, a także przykładowe metody walki z tym zjawiskiem. W celu pogłębienia tematyki wskazane zostaną również odniesienia do historii związanej z kształtowaniem się praw autorskich oraz rozwojem rynku pirackiego. Zaprezentowane zostaną również różne stanowiska w sprawie piractwa, zarówno ze strony twórców i dostawców, jak i odbiorców kultury.
Słowa kluczowe: piractwo komputerowe – uwarunkowania i opinie, historia rozwoju praw autorskich, piractwo książek elektronicznych w Polsce
>> Prezentacja [PDF]: Michał Górski, Łukasz Tomkiewicz, Grzegorz Wajda – Piractwo… <<
Joanna Hoły
Biblioteka Jagiellońska w Krakowie
Copyright w bibliotekach cyfrowych
W zbiorach Jagiellońskiej Biblioteki Cyfrowej znajduje się wiele publikacji, do których autorskie prawa majątkowe jeszcze nie wygasły. Znajdują się wśród nich zarówno unikatowe dzieła, których próżno szukać w innych bibliotekach, książki, które w formie papierowej są często wypożyczane przez czytelników, jak i dokumenty born digital, archiwizowane w Jagiellońskiej Bibliotece Cyfrowej w ramach egzemplarza obowiązkowego.
Na przykładzie JBC zostanie pokazane, w jaki sposób w bibliotekach cyfrowych przestrzegana jest ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz jakie problemy ona generuje. Wspomniane przeszkody rodzą natomiast pytanie, czy warto digitalizować dzieła objęte prawem autorskim i czy korzystanie z udostępnionych w bibliotekach cyfrowych publikacji tego typu jest przyjazne dla czytelnika.
Słowa kluczowe: biblioteki cyfrowe, digitalizacja, książki cyfrowe, prawo autorskie
Mariusz Jarocki
Instytut Informacji Naukowej i Bibliologii
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Aplikacje mobilne dla systemu Android a zasoby cyfrowe bibliotek polskich
Android jako najpopularniejszy system operacyjny dla urządzeń mobilnych posiada również bogaty wybór aplikacji zwiększających jego funkcjonalność. Nie inaczej jest w przypadku programów używanych do odczytu publikacji utrwalonych w formie cyfrowej. W sieci istnieje wiele zestawień wskazujących na najlepsze rozwiązania w tym zakresie. Najczęściej na łamach tych opracowań można jednak otrzymać tylko informacje o tym, jakie formaty zapisu oraz funkcje są wspierane. Brak natomiast szczegółowych analiz odpowiadających na pytanie, czy programy te będą spełniały oczekiwania czytelników pracujących z publikacjami pochodzącymi z zasobów własnych bibliotek, np. zbiorami digitalizowanymi. Wynika to z faktu, iż prowadzone testy dotyczą najczęściej beletrystyki. Istotnym zagadnieniem jest więc zweryfikowanie, czy istnieje idealna aplikacja mobilna do odczytu zasobów pochodzących z polskich bibliotek cyfrowych i repozytoriów, a jeśli nie istnieje, to jakie cechy powinna ona posiadać. Ocenie zostały poddane tylko darmowe aplikacje dostępne za pośrednictwem usługi Google Play. Na potrzeby badania, ze względu na ogromną liczbę bibliotek cyfrowych i repozytoriów, wyselekcjonowano oraz poddano ocenie jedynie kilku pojedynczych reprezentantów tego typu platform i publikowane za ich pośrednictwem formaty plików.
Słowa kluczowe: aplikacje mobilne, Android, czytniki e-booków, biblioteki cyfrowe i repozytoria
Barbara Kamińska-Czubała
Instytut Nauk o Informacji
Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
E-podręczniki w perspektywie architektury informacji
Celem referatu jest przedstawienie możliwości wykorzystania w ocenie jakości e-podręczników kryteriów i metod wypracowanych teoretycznie przez architekturę informacji i stosowanych praktycznie w doskonaleniu internetowych serwisów informacyjnych. Użyteczność e-podręczników zależy od struktury i organizacji informacji, dostępności treści, możliwości koncentracji uwagi odbiorcy i stosowania technik zwiększających czytelność (zmniejszających mglistość) tekstu oraz możliwości jego zapamiętania. W referacie wykazano również przydatność technik badawczych stosowanych w procesie projektowania stron WWW. Uzyskiwane w badaniach rezultaty ułatwiają między innymi kształtowanie właściwych proporcji między tekstem a obrazem, dobór kroju i wielkości czcionek, zastosowanie koloru do wyróżniania bloków tekstu. Zastosowanie rozwiązań z obszaru AI zwiększa szanse na szybki rozwój e-podręczników spełniających rosnące oczekiwania młodych odbiorców przyzwyczajonych do wysokich standardów przekazu informacji w Internecie.
Słowa kluczowe: architektura informacji, e-podręczniki, użyteczność, dostępność, zrozumiałość, techniki badawcze wspomagające projektowanie stron, struktura informacji
Wojciech Kowalewski
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie
Integracja książek elektronicznych w katalogach OPAC a wzrost czytelnictwa
Celem referatu jest zaprezentowanie integracji metadanych subskrybowanych zasobów elektronicznych w katalogach bibliotecznych OPAC wybranych bibliotek publicznych. Automatyczne scalenie opisów bibliograficznych różnych baz danych (zbiorów bibliotecznych i e-booków) w katalogach bibliotecznych pozwoliło na przeprowadzenie analiz danych statystycznych dotyczących aktywności użytkowników bibliotek (sesje, logowania, czas czytania). Przedstawione wyniki badań dotyczą aktywności użytkowników w OPAC przed i po integracji (mapowaniu) informacji o zasobach elektronicznych.
Słowa kluczowe: e-książki, formaty danych, katalogowanie, metadane, MARC21, OPAC
>> Prezentacja [PDF]: Wojciech Kowalewski – Integracja książek elektronicznych… <<
Małgorzata Kowalska
Instytut Informacji Naukowej i Bibliologii
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Platformy e-booków w polskich bibliotekach akademickich – ocena funkcjonalności i dostępności
Publikacje elektroniczne na stałe wpisały się w krajobraz informacyjny polskich bibliotek akademickich. Mimo, że w wielu z nich dostęp do internetowych platform zawierających wielodziedzinowe kolekcje książek elektronicznych możliwy jest z komputerów podłączonych do sieci uczelnianej oraz z komputerów domowych w ramach zdalnego dostępu, ta forma udostępniania e-źródeł stanowi doskonałą alternatywę dla drogich publikacji tradycyjnych. Nie wszystkie platformy gwarantują jednak pełną dostępność i szeroki zakres funkcjonalności pozwalających na wielopoziomową pracę z tekstem. Artykuł prezentuje wyniki testów 10 wybranych platform e-książek wykorzystywanych w środowisku akademickim (m.in. Ibuk Libra, Elsevier eBooks, NASBI, Science Direct, JSTOR Open Access Books), przeprowadzonych pod kątem oferowanych formatów plików, możliwości zmiany układu graficznego, funkcji dostosowywania tekstu, opcji wyszukiwania i nawigacji, konwersji tekstu na mowę oraz opcji druku/eksportu. Uzyskane wyniki analiz autorki zestawiają z rezultatami opisanych w literaturze fachowej analogicznych badań platform wykorzystywanych w bibliotekach amerykańskich.
Słowa kluczowe: biblioteki akademickie, dostępność, e-książki, ewaluacja, funkcjonalność
>> Prezentacja [PDF]: Małgorzata Kowalska – Platformy e-booków… <<
Beata Langer
Instytut Nauk o Informacji
Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
Czytelność i gęstość informacyjna e-podręczników do historii dla kształcenia podstawowego w klasie VI
Zrozumiałość tekstu w e-podręczniku jest ważnym kryterium jego dostępności i użyteczności. Na zrozumiałość tekstu ma wpływ ilość informacji i długość zdań, które muszą być przetwarzane w procesie percepcji. W wystąpieniu przedstawione zostaną pomiary zmierzające do określenia czytelności i gęstości informacyjnej wybranych e-podręczników do kształcenia z zakresu historii na poziomie podstawowym. Analiza porównawcza uzyskanych wyników zmierza do wskazania najlepszej praktyki w zakresie dostosowania kształtu e-podręcznika do potrzeb i możliwości uczniów.
Słowa kluczowe: gęstość informacji, analiza zawartości informacji, e-podręcznik
Małgorzata Lebda
Instytut Nauk o Informacji
Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
Barbara Krasińska
Biblioteka Główna
Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
Czy oceniać po okładce? O szacie graficznej współczesnych publikacji elektronicznych
Potrzeba powiązania tradycyjnej szkoły estetycznej (czerpiącej z filozofii sztuki) z nową odmianą sfery elektroniczno-medialnej jest problemem, który teoretyków nowych mediów zajmuje już od wielu lat. Nowa dziedzina, określana m.in. jako: estetyka komunikacyjna, digitalna, elektroniczna, nowo-medialna ze względu na różnorodność (formalno-techniczną) materiału graficznego, który bada – nie może zostać opisana przy pomocy tradycyjnej metodologii, nie może także być ograniczona do tradycyjnych ram estetycznych. Wirtualne wystawy, fotografie, filmy czy elektroniczne publikacje (dekodowane w sposób fraktalny, rzadko sposobem tradycyjnym/linearnym) wymagają odmiennych narzędzi opisu. Wraz z nadejściem elektronicznej sztuki medialnej dochodzi do ogromnej „jakościowej” zmiany prezentowanego materiału. Zgodnie z powszechnym mniemaniem, wyróżnikiem dzieła staje się nie jego „reprodukowalność” a „generowalność”. Jak słusznie zauważa Krystyna Wilkoszewska, estetyka nowych mediów może czerpać z wielowiekowej tradycji, może również (mając na uwadze to, że media elektroniczne zmieniają radykalnie – w sensie ontologicznym i epistemologicznym – podstawowe elementy sytuacji estetycznej) próbować budować od podstaw estetykę digitalną jako estetykę sztuki i kultury nowego rodzaju*.
W wystąpieniu zaprezentowana zostanie analiza szaty graficznej wybranych, największych wydawnictw specjalizujących się w wydawaniu książek w postaci elektronicznej. Będą to głównie wydawnictwa polskie publikujące dzieła typu digital born (nie posiadające swych odpowiedników w wersji tradycyjnej/drukowanej). Uwaga zostanie zwrócona na warstwę wizualną tej grypy obiektów, w szczególności zaś na okładki i pewne tendencje w ich projektowaniu. Omówione zostaną specyficzne uwarunkowania rynku książek elektronicznych, a także wyniki porównań polskich publikacji elektronicznych z publikacjami zagranicznymi. Rozważania dotyczyć będą również tego, co decyduje o kształcie graficznym współczesnych e-booków (czy są to jedynie kryteria finansowe) i jak za pomocą narzędzi neuroestetyki w prosty sposób wzbogacić wizualnie te formy publikacji.
* Krystyna Wilkoszewska, Estetyka nowych mediów, [W:] Piękno w sieci. Estetyka a nowe media, Kraków, 1999, s. 7-25.
Słowa kluczowe: e-book, sztuka nowych mediów, elektroniczne media, wizualizacja, estetyka
Agnieszka Łakomy
Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Rynek polskich czasopism przeznaczonych na tablety
Pojawienie się na rynku tabletów spowodowało, że wydawcy periodyków rozpoczęli przygotowywanie swojej oferty także w wersji na te urządzenia. Działania takie stały się przyczyną wykształcenia się nowego typu publikacji elektronicznej, nazywanej niekiedy magazynem interaktywnym. Charakteryzuje się on bardzo wysoką interaktywnością i daje duże możliwości przy składzie publikacji. Jednak nie zawsze wydawcy korzystają z tych udogodnień w pełni, oferując swoim czytelnikom np. tylko pliki PDF z wersją elektroniczną drukowanej gazety czy czasopisma. W wystąpieniu przedstawione zostaną wyniki analizy oferty rynkowej polskich periodyków przeznaczonych na tablety. Określone będą typy dostępnych tytułów oraz stosunek ich zawartości do odpowiedników drukowanych, a także internetowych portali prasowych. Analizy te wydają się szczególnie ważne ze względu na rzadkie poruszanie tej tematyki w literaturze.
Słowa kluczowe: magazyn interaktywny, prasa, czasopisma, tablet, publikacje elektroniczne
Natalia Pamuła-Cieślak
Instytut Informacji Naukowej i Bibliologii
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Otwarte książki w sieci na przykładzie Directory of Open Access Books
Directory of Open Access Books (DOABooks) to platforma udostępniania i wyszukiwania książek wydawanych w modelu otwartego dostępu. Jest serwisem wielodziedzinowym, udostępniającym książki wielu wydawców, dostępne w różnych formatach. Zadaniem, które postawiła sobie autorka referatu, jest sprawdzenie i opisanie modelu funkcjonowania serwisu, realizacji przez niego celu upowszechniania wiedzy o otwartych książkach i ich wydawcach oraz porównanie działania DOABooks i innych podobnych platform działających w środowisku cyfrowym.
Słowa kluczowe: otwarty dostęp, otwarte książki, Directory of Open Access Books
>> Prezentacja [PDF]: Natalia Pamuła-Cieślak – Otwarte książki w sieci… <<
Michał Rogoż
Instytut Nauk o Informacji
Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
Nie tylko biblioteki. Cyfrowe materiały informacyjne na stronach polskich parków narodowych
Oferta cyfrowych zasobów informacyjnych udostępnianych przez polskie parki narodowe charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem ilościowym, tematycznym i formalnym. Teksty dostępne na oficjalnych stronach internetowych związane są głównie z badaniami naukowymi prowadzonymi na obszarach ochronnych, szeroko rozumianą edukacją ekologiczną oraz turystyką. Szczególną rolę odgrywają różnego typu specjalistyczne mapy. Oferta cyfrowa stanowi zazwyczaj uzupełnienie istniejących zasobów drukowanych, ale zmienia się znacznie bardziej dynamicznie.
Słowa kluczowe: parki narodowe, Polska, książki, mapy, czasopisma, udostępnianie, pliki, digitalizacja, strony internetowe
Bartłomiej Siedlarz
Biblioteka Główna
Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
Dokumenty ciągłe w polskich bibliotekach cyfrowych – podejścia do użycia zasobu i sposoby prezentacji treści
Czasopisma stanowią sporą część, a w przypadku niektórych bibliotek cyfrowych nawet większość zasobu zdigitalizowanego. Poszczególne numery danych tytułów nierzadko rozproszone są po wielu instytucjach i udostępniane niezależnie, często bez żadnych powiązań, umożliwiających odnalezienie innych części zasobu. Opracowanie i prezentacja nie zawsze adekwatnie odzwierciedlają najważniejsze cechy tej klasy dokumentów, co powoduje, że realizacja pewnych aspektów użycia zasobu jest mocno utrudniona lub nawet niemożliwa. W referacie przedstawione zostaną przykładowe rozwiązania, ukazujące obecnie wykorzystywane sposoby prezentacji dokumentów ciągłych, stosowane w polskich bibliotekach cyfrowych.
Słowa kluczowe: biblioteki cyfrowe, dokumenty ciągłe, digitalizacja, czasopisma, dokumenty prezentacyjne, prezentacja treści cyfrowych, dokumenty w systemach rozproszonych
Stanisław Skórka
Biblioteka Główna; Instytut Nauk o Informacji
Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
Użyteczność czytników książek elektronicznych w świetle norm i standardów
Czytniki książek elektronicznych (e-czytniki, ang. e-book reader) należą do grupy urządzeń mobilnych i, jak większość tych urządzeń, obsługiwane są dotykowo (haptycznie). Manipulacja dotykowa niesie ze sobą nowe możliwości, ale i ograniczenia nieznane wcześniej użytkownikom posługującym się np. myszką komputerową. Z tego m.in. powodu powstały zasady i normy, które precyzują proces projektowania aplikacji dla urządzeń mobilnych (w tym również e-czytników), jak również poszczególnych elementów interfejsu użytkownika mieszczącego się w sześciocalowym ekranie. Wśród standardów, jakie mogą stosować projektanci, wymienić można wytyczne, m.in.: Jakoba Nielsena i Ralucy Budiu, Grega Nudelmana, Luke’a Wroblewskiego, Stevena Kruga oraz serwisów: Interaction Design Fundation (www.interaction-design.org), Usability.gov. Opracowano również normy dotyczące sterowania haptycznego. Są to: PN-EN ISO 9241: Ergonomia interakcji człowieka i systemu – Część 910: Postanowienia ramowe dotyczące interakcji dotykowej oraz interakcji haptycznej (listopad 2011) oraz Część 920: Wytyczne dotyczące interakcji dotykowej oraz haptycznej (2016).
Słowa kluczowe: czytniki książek elektronicznych, normalizacja, standardy, użyteczność, architektura informacji
>> Prezentacja [Prezi – link]: Stanisław Skórka – Użyteczność czytników książek elektronicznych… <<
Katarzyna Staniuk
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Literatura w kulturze cyfrowej
Referat będzie próbą spojrzenia z punktu widzenia kulturoznawcy na literaturę jako na zjawisko bardziej pierwotne niż książka i w pewnym sensie zewnętrzne wobec niej (czy to w wersji papierowej czy elektronicznej). Nowe technologie dostarczają nowych możliwości – co skutkuje szeregiem interesujących zjawisk. W wystąpieniu zostanie wyeksponowane zagadnienie dotyczące przejścia od kultury pisma do kultury obrazu. Wiąże się to m.in. z możliwością wizualizacji literatury (zostaną zaprezentowane konkretne przykłady), która to możliwość ma zarówno swoich entuzjastów, jak i oponentów.
Literatura udowadnia, że nie jest sferą wyizolowaną i odwróconą od rzeczywistości, ale szybko reaguje na wszelkie zmiany w niej zachodzące (w omawianym przypadku – rozwój nowych technologii). Jest miejscem praktykowania nowej estetyki (niekiedy zahaczającej o infoestetykę). Zmiany w obszarze literatury można rozpatrywać zarówno na poziomie treści i sensu, jak i na poziomie formalnym (budowa i konstrukcja tekstu). Przekształcenia te uwidaczniają się w utworach zarejestrowanych na tradycyjnym, papierowym nośniku, jak i w utworach zarejestrowanych na nośniku cyfrowym lub w sieci. Wystąpienie ma na celu przegląd wyżej wymienionych zagadnień i odpowiedź na pytanie, co nowe technologie dają literaturze.
Słowa kluczowe: nowe media, kultura cyfrowa, e-book, hipertekst, wizualizacje literatury
>> Prezentacja [PDF]: Katarzyna Staniuk – Literatura w kulturze cyfrowej <<
Bożena Winiarska
Książnica Pomorska w Szczecinie
Książnica w pliku – pliki w Książnicy
Prezentacja dotyczy różnych rodzajów plików elektronicznych, mających zastosowanie w praktyce bibliotekarskiej w Książnicy Pomorskiej. Przedstawiono w niej ich charakter: użytkowy, dokumentacyjny, archiwalny oraz praktyczne ich wykorzystanie. Dokonano porównania danych statystycznych za wybrany okres ze szczególnym uwzględnieniem rozbieżności w definicjach „gusowskich”. Wnioski zawierają wytyczne do kierunków rozwoju usług elektronicznych, uwzględnionych w strategii Biblioteki.
Słowa kluczowe: biblioteka publiczna, biblioteka naukowa, archiwizacja dokumentów, plik komputerowy, udostępnianie, statystyka biblioteczna